Μάξιμος ο Γραικός

“Όχι μόνο περιφρονούμε [τους φτωχούς] βλέποντάς τους να πεθαίνουν από την πείνα, το κρύο και γενικά την άκρα πτωχεία, αλλά και δεν τους προστατεύουμε από τους δυνατούς, και δεν επεμβαίνουμε, όταν αυτοί αρπάζουν την περιουσία τους. Τότε νομίζεις ότι με τις πολύωρες προσευχές και με αυτά τα μαύρα ράσα ευχαριστείς τον Χριστό; … Να αγαπήσεις την απέριττη ενδυμασία, τη λιτή τροφή και την ιερή αγρυπνία, τη μητέρα της σωφροσύνης. Αγρυπνία εννοώ εκείνη με την οποία η ψυχή φωτίζεται από τη μελέτη βιβλίων και ευφραίνεται πολύ με την αγία προσευχή. Να συγκρατείς με γερό χαλινάρι τη θρασεία γλώσσα, επιβάλλοντάς της μέτρο και στην ομιλία και στη σιωπή, έτσι ώστε να λες μόνο αυτό που υπηρετεί τη δόξα του Θεού και δίνει πνευματικό όφελος στους ακροατές”

Όσιος Μάξιμος ο Γραικός

Ο βίος του αγίου, όπως τον αφηγείται ανωνύμως ο Ρώσος μελετητής στην έκδοση των απάντων του Μαξίμου κατά τις αρχές του 20ού αιώνα, δίνεται με ιδιαίτερη γλαφυρότητα, αφηγηματικότητα και αντικειμενικότητα. Παράλληλα ο λίγο προγενέστερος κορυφαίος ιστορικός Νικολάι Κοστομάροβ με τον επιστημονικό του λόγο φωτίζει πτυχές του έργου και της σκέψης του αγίου.

Δύο ρωσικές πηγές που αποδίδουν τα οφειλόμενα στον ταπεινό αγιορείτη και καθιστούν το βιβλίο μοναδικό.

Ο όσιος Μάξιμος ο Γραικός κάλλιστα μπορεί να θεωρηθεί ο Δεύτερος Φωτιστής των Ρώσων, ακαταπόνητα διέσωσε το γράμμα και το πνεύμα, μεγάλου όγκου ιερών κειμένων μεταφράζοντάς και εκδίδοντάς τα, διασώζοντας έτσι την ταλανιζόνενη από την σύγχυση, την ασάφεια και τις αιρέσεις ορθόδοξη Ρωσία. Παράλληλα με την στάση ζωής του και το σημαντικό συγγραφικό του έργο υπήρξε αναμορφωτής σε όλα τα επίπεδα. Αυτό ενόχλησε πολύ τελικά τσαρική εξουσία και την καθεστηκυία τάξη με αποτέλεσμα να περάσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής στα δεσμά και τις κακουχίες της φυλακής. Οι εγκλεισμοί του έγιναν παρά το γεγονός ότι ό ίδιος ο τσάρος Βασίλειος Ιβάνοβιτς με τον πιο επίσημο τρόπο κάλεσε, από το Άγιο Όρος τον σπουδαγμένο στην Ελλάδα και την Δύση καλόγερο Μάξιμο προκειμένου να διασωθούν το ιερά κείμενα της χριστιανικής γραμματείας από τις αλλοιώσεις, τις αλλαγές και τις παραμορφώσεις που είχαν υποστεί από αλλεπάλληλες αδέξιες μεταφράσεις στη ρωσική γλώσσα, ακόμα και τα πλέον απαραίτητα όπως το Ευαγγέλιο, το Ψαλτήρι και τα Λειτουργικά Βιβλία.